O cultivo do mexillón tivo o seu desenvolvemento dentro do marco da Unión Europea dunha maneira máis incisiva durante os últimos 30 anos, aínda que en Galicia xa se empezou fai máis de 50. Posteriormente houbo un incremento na produción ata principios dos anos 80 para pasar en anos posteriores a producións máis ou menos constantes aínda que con fluctuacións, e en ocasións significativas.
A Organización de Productores de Mexillón de Galicia (OPMEGA) é a principal organización de mexilloeiros desta Comunidade e actualmente engloba a 11 delegacións, con presenza en todas as rías do litoral galego (Vigo, Pontevedra, Arosa, Muros-Noia e Ares-Betanzos) e aproximadamente con 753 bateas inscritas pertencentes a uns 522 productores.
Este sector tan tradicional está baseado, na maioría dos casos, en explotacións de tipo familiar que realizan a súa actividade nunhas estruturas flotantes ou bateas das que colga este afamado e tan rendible produto.
Actualmente existen unhas 3.300 bateas dedicadas ao cultivo desta especie que producen un total de 270.000 Tm ao ano só en Galicia, o que representa un 94% da produción española e un 50% da produción mundial.
O mexillón é un molusco bivalvo cuxo nome científico é Mytilus, sendo as dúas especies europeas máis comúns o M. edulis, máis abundante no Norte de Europa e o M. Galloprovincialis, de ampla distribución no litoral da Península Ibérica.
O primeiro, alcanza a madurez sexual á idade dun ano, mentres que M. galloprovincialis empeza a madurar sexualmente aos 40-50 mm o que corresponde aos 6-7 meses de idade e alcanza os 8-9 cm (talla comercial) nun ano e medio. Ambas as especies, cuxa morfoloxía é similar presentan unhas características fisiolóxicas diferentes.
Durante moito tempo e ata que non se desenvolveron técnicas de carácter xenético, confundíronse, grazas tamén á súa gran capacidade de hibridación.
Reprodución
O mexillón presenta os sexos separados. As femias teñen a carne dunha cor alaranxada, mentres que os machos adoptan unha coloración amarelo pálido ou esbrancuxado. Con todo, poden aparecer individuos hermafroditas (cos dous sexos ao mesmo tempo), e que se poden recoñecer visualmente porque a súa carne adopta unha coloración intermedia.
A fecundación é externa. Os gametos, espermatozoides e oocitos, libéranse ao auga onde ten lugar a fecundación. As larvas, despois de 1-2 meses de vida planctónica, dependendo do momento do ano, sofren unha metamorfose adquirindo aspecto xa de mexillón adulto e fíxanse ao primeiro que se atopan, tendo afinidade polos substratos de tipo filamentoso.
De ahí que os colectores utilizados para a súa captación do medio natural sexan cordas.
A cantidade de oocitos que pode producir unha femia, depende da súa talla. Así, ao longo da súa vida incrementarase o número da súa posta chegando mesmo aos 25.000.000 de ovos que pode producir un exemplar duns 9 cm, aínda que se estimou que como moito tan só un 10% chegan a desenvolverse.
Existen exemplares maduros sexualmente durante todo o ano, pero en Galicia existen dous períodos de posta masivos:
- O principal coincide coa primavera, con fixacións de xuvenís desde abril ata xullo.
- No outono o segundo, de menor importancia e con fixacións desde outubro ata febreiro. Neses meses é fácil atopar mexillóns pequenos (de ata 1 cm) nas rocas do litoral. De aí serán recolleitos para iniciar o cultivo na batea, aínda que tamén son aproveitados os que se fixan en colectores e cordas postos nas bateas.
Alimentación
Son moluscos filtradores de la materia orgánica que se encuentra suspendida en el agua y donde el fitoplancton representa un porcentaje del total. Cuando son larvas, una concentración alta de estas microalgas en la dieta influye en su rápido crecimiento y desarrollo.
Por el contario, su ausencia o baja concentración, es uno de los factores limitantes que provoca grandes mortandades.
La velocidad de filtración o cantidad de agua que atraviesa sus branquias por unidad de tiempo guarda una relación directa con el tamaño de los ejemplares, así un mejillón de 5 cm puede filtrar 5 litros/hora.
Por extensión, los mejillones de una cuerda son capaces de filtrar al día no menos de 90.000 litros de agua y los de una batea alrededor de 70 millones de litros en el mismo tiempo.
Cuando el mejillón se deja crecer de una manera ininterrumpida, su vida media oscila de tres a cuatro años, y en zonas con ausencia de depredadores (estrellas de mar, cangrejos, pulpo, caracolas y determinadas especies de peces) se han encontrado ejemplares de ocho y quince años, aunque excepcionalmente se han aparecido mejillones de veinticuatro años.
